Lý do chuyển đổi số thường thất bại đang là vấn đề mà nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt, khi có đến 80% dự án chuyển đổi số không đạt kỳ vọng do thiếu chiến lược, nguồn lực và quy trình rõ ràng. Trong bối cảnh công nghệ thay đổi nhanh chóng, chuyển đổi số không còn là xu hướng mà là yêu cầu bắt buộc để doanh nghiệp tồn tại và phát triển.
Nếu không chuẩn bị đúng cách, rủi ro lãng phí hàng tỷ đồng và mất lợi thế cạnh tranh là rất lớn. Vậy doanh nghiệp cần chuẩn bị những gì để tránh thất bại? Hãy cùng CodLUCK khám phá trong bài viết này nhé!
Như Thế Nào Là Chuyển Đổi Số Thất Bại?
Nhiều doanh nghiệp dù đầu tư mạnh vào chuyển đổi số vẫn không đạt được kết quả mong đợi. Vậy làm sao để biết doanh nghiệp có đang đi đúng hướng? Trước hết, chúng ta cần hiểu rõ chuyển đổi số thất bại là như thế nào và những dấu hiệu nhận biết sớm để kịp thời điều chỉnh.
1. Không đạt được mục tiêu kinh doanh
Mục tiêu ban đầu của chuyển đổi số thường là tăng doanh thu, cải thiện hiệu suất vận hành, tối ưu chi phí hoặc nâng cao trải nghiệm khách hàng. Khi những kết quả này không được thực hiện hoặc tác động rất nhỏ, dự án có thể xem là thất bại.
2. Triển khai vượt ngân sách và thời gian
Dự án kéo dài hơn dự kiến, tiêu tốn nhiều nguồn lực, nhưng giá trị mang lại không tương xứng với chi phí đầu tư. Theo báo cáo của McKinsey, hơn 70% dự án chuyển đổi số bị vượt chi phí hoặc chậm tiến độ.
3. Không có sự cải tiến liên tục
Chuyển đổi số không phải là dự án một lần rồi xong, mà là một hành trình dài. Nếu doanh nghiệp chỉ triển khai ban đầu mà không có kế hoạch cập nhật, cải tiến liên tục, thì nguy cơ lạc hậu và thất bại là rất lớn.
4. Kết quả không thể đo lường
Thiếu các chỉ số đánh giá (KPI) rõ ràng hoặc không có công cụ đo lường khiến doanh nghiệp không thể xác định dự án thành công hay thất bại. Đây là một trong những sai lầm phổ biến nhất.
5. Không tạo ra giá trị thực sự
Dù triển khai công nghệ hiện đại (ERP, CRM, AI, Big Data…), nếu nó không giải quyết được bài toán thực tế của doanh nghiệp hoặc không mang lại giá trị kinh doanh rõ ràng, thì cũng coi là thất bại.
Nói cách khác, thất bại trong chuyển đổi số không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà là vấn đề chiến lược và con người. Để tránh kịch bản này, doanh nghiệp cần hiểu rõ các nguyên nhân gốc rễ trước khi bắt đầu.
Lý Do Các Doanh Nghiệp Việt Nam Chưa Chuyển Đổi Số Thành Công
Lý do chuyển đổi số thường thất bại bắt nguồn từ nhiều yếu tố chứ không chỉ nằm ở công nghệ. Đặc biệt tại Việt Nam, phần lớn doanh nghiệp gặp khó khăn vì thiếu sự chuẩn bị chiến lược và nguồn lực phù hợp. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:
1. Thiếu tầm nhìn chiến lược rõ ràng
Nhiều doanh nghiệp bắt đầu chuyển đổi số chỉ vì áp lực từ thị trường hoặc đối thủ, chứ không có chiến lược gắn với mục tiêu kinh doanh dài hạn. Điều này khiến các giải pháp triển khai rời rạc, không tối ưu hóa quy trình vận hành và không tạo ra giá trị thực tế.
Ví dụ thực tế: Một doanh nghiệp bán lẻ đầu tư hệ thống CRM nhưng không đào tạo đội ngũ bán hàng, dẫn đến tỷ lệ sử dụng phần mềm chỉ đạt 20%, không cải thiện được trải nghiệm khách hàng như mong muốn.
2. Lãnh đạo thiếu cam kết và dẫn dắt
Chuyển đổi số không chỉ là việc của phòng IT mà cần sự chỉ đạo sát sao từ ban lãnh đạo. Tuy nhiên, nhiều chủ doanh nghiệp Việt giao toàn bộ việc triển khai cho bộ phận kỹ thuật mà không có sự tham gia vào việc ra quyết định và giám sát tiến độ.
Hậu quả: Các dự án dễ bị trì hoãn, không có đủ ngân sách hoặc bị cắt giảm khi gặp khó khăn vì thiếu người chịu trách nhiệm chính ở cấp cao.
3. Ngân sách hạn chế hoặc phân bổ sai
Một sai lầm lớn là tập trung quá nhiều vào công nghệ (mua phần mềm, thiết bị) nhưng lại bỏ qua chi phí cho đào tạo nhân sự, quản trị thay đổi và bảo trì hệ thống. Điều này dẫn đến tình trạng nhân viên không biết sử dụng công cụ mới hoặc quy trình cũ không được tối ưu hóa, khiến hiệu quả chuyển đổi bị giảm đáng kể.
4. Văn hóa doanh nghiệp chưa sẵn sàng
Ngay cả khi có công nghệ tốt, nếu nhân sự ngại thay đổi, thiếu kỹ năng số hoặc sợ mất việc, việc triển khai vẫn thất bại. Theo khảo sát của Bộ TT&TT (2024), hơn 60% doanh nghiệp cho biết kháng cự từ nhân sự là rào cản lớn nhất trong quá trình chuyển đổi số.
Giải pháp: Xây dựng văn hóa đổi mới, truyền thông nội bộ rõ ràng, kết hợp đào tạo kỹ năng số liên tục cho nhân viên.
5. Thiếu chỉ số đo lường và cải tiến liên tục
Chuyển đổi số không phải là một dự án ngắn hạn, mà là quá trình dài hạn. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp không đặt ra KPI cụ thể, không đánh giá định kỳ, dẫn đến việc dự án đi chệch hướng mà không được điều chỉnh kịp thời.
Hậu quả: Doanh nghiệp không thể biết dự án thành công hay thất bại cho đến khi quá muộn, gây lãng phí ngân sách và nguồn lực.
6. Nguồn lực hạn chế và thiếu chuyên môn
Đặc biệt với doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), hạn chế về tài chính, nhân sự chuyên môn và kinh nghiệm triển khai là rào cản lớn. Điều này khiến doanh nghiệp phải phụ thuộc vào đối tác bên ngoài mà thiếu khả năng kiểm soát chất lượng và tiến độ.
7. Chọn sai giải pháp công nghệ hoặc nóng vội triển khai
Một số doanh nghiệp chạy theo xu hướng, áp dụng những giải pháp không phù hợp với mô hình kinh doanh hoặc triển khai quá nhiều công nghệ cùng lúc. Hậu quả là thiếu đồng bộ, khó tích hợp và mất kiểm soát chi phí, dẫn đến thất bại trong dài hạn.
Cách Khắc Phục Những Nguyên Nhân Khiến SMBs Thất Bại Trong Hành Trình Số Hóa
Như đã phân tích ở trên, có nhiều lý do chuyển đổi số thường thất bại trong các doanh nghiệp Việt Nam. Để đảm bảo quá trình hiện đại hóa diễn ra hiệu quả, doanh nghiệp cần có giải pháp cụ thể cho từng vấn đề. Dưới đây là các cách khắc phục thực tế:
1. Thiếu tầm nhìn chiến lược rõ ràng → Xây dựng chiến lược gắn với mục tiêu kinh doanh
Giải pháp:
- Xác định rõ ứng dụng công nghệ nhằm phục vụ mục tiêu gì: tăng doanh thu, cải thiện trải nghiệm khách hàng, hay tối ưu vận hành?
- Thiết lập lộ trình 3–5 năm với các giai đoạn cụ thể.
- Ưu tiên dự án mang lại giá trị nhanh, dễ đo lường, để chứng minh hiệu quả.
2. Lãnh đạo thiếu cam kết → Đưa chuyển đổi số vào chiến lược cấp cao
Giải pháp:
- Ban lãnh đạo phải đóng vai trò dẫn dắt, không chỉ phê duyệt ngân sách mà còn tham gia trực tiếp vào các quyết định về công nghệ và quản trị thay đổi.
- Tạo Ban chỉ đạo số hóa gồm lãnh đạo cấp cao, IT và các phòng ban chủ chốt.
- Gắn KPIs về chuyển đổi vào đánh giá hiệu quả của lãnh đạo.
3. Ngân sách hạn chế hoặc phân bổ sai → Tối ưu chi phí, đầu tư đúng chỗ
Giải pháp:
- Dành 30–40% ngân sách cho đào tạo nhân sự và quản trị thay đổi, không chỉ tập trung vào công nghệ.
- Ưu tiên các giải pháp SaaS (thuê bao theo nhu cầu) để tiết kiệm chi phí đầu tư ban đầu.
- Lập kế hoạch ROI chi tiết cho từng dự án số hóa.
4. Văn hóa doanh nghiệp chưa sẵn sàng → Xây dựng tư duy số cho nhân sự
Giải pháp:
- Tổ chức các buổi workshop về công nghệ và quy trình số hóa để nhân viên hiểu lợi ích.
- Thưởng cho những cá nhân chủ động ứng dụng công nghệ trong công việc.
- Đưa kỹ năng số vào chương trình đào tạo bắt buộc của doanh nghiệp.
5. Thiếu chỉ số đo lường → Đặt KPI và theo dõi định kỳ
Giải pháp:
- Thiết lập OKRs hoặc Balanced Scorecard cho dự án số hóa.
- Theo dõi chỉ số ROI, tỷ lệ áp dụng công nghệ, hiệu suất vận hành.
- Sử dụng công cụ dashboard để minh bạch dữ liệu và hỗ trợ ra quyết định.
6. Nguồn lực hạn chế → Hợp tác với đối tác và chuyên gia uy tín
Giải pháp:
- Thuê đơn vị tư vấn số hóa có kinh nghiệm triển khai thực tế trong ngành.
- Xây dựng nhóm nội bộ phụ trách hiện đại hóa quy trình, vừa học vừa triển khai cùng đối tác.
- Tận dụng chính sách hỗ trợ số hóa từ Bộ TT&TT và các quỹ đổi mới công nghệ.
7. Chọn sai giải pháp công nghệ → Lựa chọn theo nhu cầu, không chạy theo xu hướng
Giải pháp:
- Phân tích quy mô và đặc thù doanh nghiệp trước khi chọn nền tảng công nghệ.
- Thực hiện POC (Proof of Concept) để đánh giá tính khả thi trước khi triển khai toàn bộ.
- Ưu tiên giải pháp linh hoạt, dễ tích hợp, tránh triển khai chồng chéo nhiều hệ thống.
Việc khắc phục các nguyên nhân này không chỉ nằm ở công nghệ, mà phụ thuộc vào tư duy lãnh đạo và văn hóa doanh nghiệp.
Nếu bạn cần tư vấn số hóa doanh nghiệp chuyên sâu, hãy liên hệ ngay với chuyên gia của CodLUCK để nhận lộ trình phù hợp.
Doanh Nghiệp Cần Chuẩn Bị Gì Để Chuyển Đổi Số Thành Công?
Sau khi tìm hiểu các lý do chuyển đổi số thường thất bại, câu hỏi đặt ra là: Làm thế nào để doanh nghiệp tránh những sai lầm đó và chuyển đổi số thành công? Dưới đây là những yếu tố quan trọng mà mọi doanh nghiệp Việt Nam cần chuẩn bị trước khi bắt đầu hành trình chuyển đổi số.
1. Đánh giá hiện trạng và nhu cầu thực tế
Trước khi đầu tư vào công nghệ, doanh nghiệp cần:
- Xác định điểm mạnh, điểm yếu trong quy trình hiện tại.
- Đánh giá từng bộ phận để xác định quy trình nào đang hiệu quả.
- Lập bản đồ quy trình (process mapping) để thấy rõ các điểm nghẽn.
2. Xác định mục tiêu và xây dựng chiến lược số
- Thiết lập mục tiêu SMART: tăng doanh thu, tối ưu chi phí, cải thiện trải nghiệm khách hàng.
- Xây dựng chiến lược số gắn với chiến lược kinh doanh tổng thể: Xác định điểm ưu tiên số hóa trước (bán hàng, marketing, chăm sóc khách hàng hay quản lý vận hành). Kết nối chiến lược số với mục tiêu kinh doanh dài hạn thay vì chạy theo công nghệ xu hướng.
- Đưa ra KPIs cụ thể cho từng giai đoạn.
Chiến lược chuyển đổi số nên chia thành các giai đoạn nhỏ (3-6 tháng) để dễ kiểm soát và điều chỉnh. Theo Bộ TT&TT, doanh nghiệp có chiến lược rõ ràng giảm 45% nguy cơ thất bại so với triển khai tự phát.
3. Đầu tư vào nhân sự và đào tạo kỹ năng số
Công nghệ tốt sẽ vô nghĩa nếu con người không biết dùng hoặc không sẵn sàng thay đổi.
Doanh nghiệp cần:
- Truyền thông nội bộ để mọi nhân sự hiểu rõ vai trò của công nghệ trong việc nâng cao hiệu quả và tăng trưởng.
- Đào tạo kỹ năng số cơ bản và chuyên sâu cho từng phòng ban.
- Bổ sung chuyên gia công nghệ hoặc hợp tác với đối tác bên ngoài
- Với doanh nghiệp vừa và nhỏ, việc thuê chuyên gia tư vấn hoặc hợp tác với nhà cung cấp dịch vụ số hóa sẽ tiết kiệm hơn so với tuyển dụng toàn thời gian. Mô hình “thuê ngoài bộ phận IT” (IT outsourcing) là lựa chọn phổ biến để giảm chi phí và đảm bảo chuyên môn.
4. Xây dựng quy trình chuyển đổi số tối ưu
Bạn có đang “áp công nghệ vào quy trình cũ” thay vì tối ưu quy trình trước? Đây là sai lầm phổ biến dẫn đến thất bại. Doanh nghiệp cần:
- Tái thiết kế quy trình cho phù hợp với công nghệ: Đánh giá lại toàn bộ quy trình vận hành và loại bỏ các bước rườm rà, trùng lặp.
- Không sao chép quy trình từ công ty khác, cần tùy chỉnh theo từng doanh nghiệp.
- Duy trì cải tiến liên tục: cập nhật tính năng CRM, tích hợp AI,.. sau 6-12 tháng.
5. Lựa chọn công nghệ và đơn vị tư vấn uy tín
Bạn có biết rằng 70% thất bại trong chuyển đổi số đến từ việc chọn sai giải pháp công nghệ hoặc đối tác triển khai? Để đảm bảo cách chuyển đổi số thành công, doanh nghiệp nên:
- Chọn giải pháp phù hợp nhu cầu và dễ mở rộng, không chạy theo xu thế.
- Thử nghiệm POC (Proof of Concept) trước khi triển khai toàn diện. Ví dụ: triển khai thử phần mềm ERP cho 1 phòng ban trước khi mở rộng toàn doanh nghiệp.
- Hợp tác với đơn vị tư vấn chuyển đổi số uy tín, có kinh nghiệm triển khai trong ngành của bạn.
Đồng Hành Cùng Đối Tác Tư Vấn Để Chuyển Đổi Số Thành Công
Chuyển đổi số là một hành trình dài hơi, đòi hỏi chiến lược đúng đắn, công nghệ phù hợp và một đội ngũ triển khai giàu kinh nghiệm. Nhiều doanh nghiệp thất bại chỉ vì không có đối tác đồng hành tin cậy.
CodLUCK tự hào là đơn vị tư vấn và triển khai chiến lược chuyển đổi số cho nhiều doanh nghiệp Việt Nam và quốc tế, với quy mô nhân sự lên đến 1.500 người. Chúng tôi cung cấp giải pháp toàn diện, chi phí tối ưu, lộ trình rõ ràng và cam kết hiệu quả thực tế.
Quý doanh nghiệp có nhu cầu cần tư vấn về việc triển khai chuyển đổi số, vui lòng để lại thông tin TẠI ĐÂY để được đội ngũ chuyên gia CodLUCK liên hệ tư vấn chi tiết.
